Merkezi Ankara’da bulunan bir derneğin genel kurulunca, tüzüğün “Dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar ile dernek hizmetleri için görevlendirilecek üyelere verilecek gündelik ve yolluk miktarlarının tespit edilmesi” fıkrasını içeren “Genel Kurulun Görev ve Yetkileri” başlıklı maddesine “Dernek faaliyetleri ile proje ve programlarda, yönetim kurulu üyeliğinin gerektirdiği görev ve sorumluluklar hariç olmak üzere iş veya hizmet gören yönetim kurulu üyeleri, genel kurul kararı aranmaksızın ücret karşılığı istihdam edilebilir.” hükmünün eklenmesine karar verilmiştir.

_

İdari İşlem

T.C. Ankara Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü tarafından **/**/2022 tarih *** sayılı yazıyla, değişiklik sonrası tüzükte noksanlıklar tespit edildiği bildirilerek tüzüğün yönetim kurulu üyelerinin istihdamına ilişkin maddesinin 5253 sayılı kanunun 13. maddesine göre yeniden düzenlenmesi talep edilmiş; bunların 30 gün içerisinde tamamlanmaması halinde yasal işlem uygulanacağı tebliğ edilmiştir.

_

İtiraz ve Talep

Dernek tarafından idareye yapılan başvuruda

“Dernekler Kanunu’nun 13. maddesinin ‘Dernek hizmetleri gönüllüler veya yönetim kurulu kararı ile göreve başlatılan ücretliler aracılığıyla yürütülür. Dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine ücret verilebilir. Verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar genel kurul tarafından tespit olunur. Yönetim ve denetim kurulu üyeleri dışındaki üyelere ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında herhangi bir karşılık ödenemez. Dernek hizmetleri için görevlendirilecek üyelere verilecek gündelik ve yolluk miktarları genel kurul tarafından tespit olunur.’ hükmünü amirdir.

Öte yandan T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 24.04.2019 tarih 92604331-010.06.01-E.6285868 sayılı 2019/9 numaralı Genelgesi’nin altıncı(6) maddesiyle aynı kurumun 2013/11 sayılı Genelgesi’nde birinci bölümde yer alan ‘1.21- Derneklerde çalışanların sigortalılığı’ alt başlığına ‘Buna göre; dernek başkanları ile derneğin yönetim ve denetim kurullarına seçilenler, bu göreve seçimle geldiklerinden, aralarındaki hukuki ilişki vekâlet akdine dayandığı için sigortalı sayılmayacaklardır. Bu görevlerinden dolayı huzur hakkı veya sair bir ad altında ücret almaları akdin niteliğini değiştirmeyecektir. Ancak, dernek başkanları ile derneğin yönetim, denetim kurullarına seçilenler ve dernek üyeleri; bu görevleri haricinde, hizmet akdine tabi olarak, üçüncü şahısların yapabilecekleri işleri yapmaları karşılığında ücret ödenmesi şartıyla Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacak, geriye dönük yapılan bildirimler ise cari usullere göre sonuçlandırılacaktır.’ ifadesi eklenmiştir.

**/**/**** tarihli olağan genel kurul toplantısı tutanağında yer aldığı üzere derneğimizin tüzüğünün *** maddesi, ‘Dernek faaliyetleri ile proje ve programlarda, yönetim kurulu üyeliğinin gerektirdiği görev ve sorumluluklar hariç olmak üzere iş veya hizmet gören yönetim kurulu üyeleri, genel kurul kararı aranmaksızın ücret karşılığı istihdam edilebilir.’ olarak düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre istihdam edilecek yönetim kurulu üyelerinin (1) yönetim kurulu üyeliğinin gerektirdiği görev ve sorumluluklar hariç olmak kaydıyla üçüncü şahısların yapabilecekleri bir işi yerine getirmeleri ve (2) huzur hakkı, ödenek, gündelik, yolluk vb. değil; iş akdi karşılığı ücretle çalıştırılmaları söz konusu olduğundan bu kimselerin 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi ücretliler olarak çalışmaları icap edecektir. Buradan hareketle bu kimselerin organ üyelikleri sona erdiğinde iş akitlerinin kendiliğinden sonlanmasının mümkün olmayacağı; derneğe üye olmadan veya organa seçilmeden önce istihdam edilmiş olabilecekleri; ayrıca 4857 sayılı İş Kanunu’nun gerektirdiği fazla mesai, ücretli izin, mazeret izni vb. yükümlülükler ile işçiliğin gerektirebileceği diğer yan hak ve uygulamaların işverence yerine getirilmesinde genel kurul kararı aranmasının hayatın doğal akışına aykırı olacağı değerlendirilmektedir.

(…) Tüzüğünün *** maddesinin hem 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun ücretlilere ilişkin hükmü hem de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine aykırılık teşkil etmediği (…) değerlendirilmektedir.

Yukarıda özetle açıklanan neden ve gerekçeler ışığında ve bir özel hukuk kişisi olan derneğimizin genel kurulunun iradesinin sakatlanmaması gerektiğinden yola çıkarak, ilgide kayıtlı yazıda belirtilen otuz (30) günlük sürenin hak düşürücü etkilerinin durdurulması ve aynı yazıda anılan idari işlemin geri alınarak tüzük değişikliğinin onaylanması (…)”

talep edilmiştir.

_

Sonuç

T.C. Ankara Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü, **/**/2022 tarih *** sayılı yazısıyla tüzüğün *** (yönetim kurulu üyelerinin genel kurul kararı olmaksızın istihdamını düzenleyen) maddesinin genel kurulda görüşülüp kabul edildiği şekli ile tüzüğe yazılmasında sakınca görülmediği bildirilmiştir.

Yorumlar Kapalı