Merkezi Ankara’da bulunan bir derneğin **/**/2021 tarihli olağan genel kurul toplantısında, dernek unvanı ve amaçlarında (tümüyle) değişiklik içeren bir tüzük değişikliğine karar vermiştir. Genel kurul sonuç bildirimi yasal süresi içerisinde DERBİS üzerinden gerçekleştirilmiş; tüzük değişikliğine ilişkin bildirim ise yine yasal süresi içerisinde il sivil toplumla ilişkiler müdürlüğüne tam evrakla sağlanmıştır.
İdari İşlem
T.C. Ankara Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğünün **/**/2021 tarih *** sayılı yazısıyla “4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 87. maddesinde derneklerin amacının gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi durumlarında kendiliğinden dağılmış sayılacağı hükme bağlanmış olup dernek ismi ve amacının genel kurulda karar alınarak belirtilen şekilde değiştirilmesinin; derneği, amacının gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi nedeniyle kendiliğinden dağılmış sayılma konumuna düşüreceği değerlendirilmiştir. Buna göre tüzükte yer alan dernek isminin, kuruluş amacının ve bu amacı gerçekleştirmek için sürdüreceği çalışma konuları ve biçimleri ile faaliyet alanının muhafaza edilmesi veya derneğin genel kurul kararı ile feshedilecek ikinci bir amaçla yeni bir dernek kurulması gerekmektedir. Aksi takdirde derneğiniz hakkında 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 87. maddesi hükümlerine göre işlem yapılacağının bilinmesi (…)” denilmekle tüzük değişikliğinin onaylanmadığı bildirilmiştir.
İtiraz ve Talep
Dernek tarafından idareye yapılan başvuruda
“Türk Medeni Kanunun derneklerin hangi hallerde kendiliğinden sona ereceğinin düzenlendiği 87. maddesinin birinci(1) fıkrası, ‘Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hâle gelmesi veya sürenin sona ermesi’ hükmünü amirdir. Genel kurul kararıyla, bir amaçtan sarfınazar edilerek başka bir amaç belirlenmesi, ‘amacın gerçekleştirilmesinin olanaksız hale gelmesi’ sayılamayacağı gibi, derneğimiz özelinde de borca bataklık, eski amacın imkânsızlığı ya da kanuna aykırılığı, acze düşme ve benzeri bir durum söz konusu olmayıp genel kurul iradesiyle amaç değişikliği benimsenmiştir.
Öte yandan T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğünün resmi internet sitesinin 10.04.2019 güncelleme tarih ve Tüzük başlıklı sayfasında ‘Dernekler, tüzük değişikliği yapmak suretiyle adlarını değiştirebilirler. Derneklerin, mevcut veya mahkeme kararıyla kapatılmış veya feshedilmiş bir siyasî partinin, bir sendikanın veya üst kuruluşun, bir derneğin veya üst kuruluşun adını, amblemini, rumuzunu, rozetini ve benzeri işaretleri ya da başka bir ülkeye ve daha önce kurulmuş Türk devletlerine ait bayrak, amblem ve flamaları kullanmaları yasaktır. Bu kapsamda, derneğin yeni adının mevcut veya mahkeme kararıyla kapatılmış veya feshedilmiş derneklerle aynı olmaması gerekmektedir.’ denilmektedir. Bu minvalde derneğimizin genel kurulu, olağan toplantısında tüzük değişikliği yapmak suretiyle isim değişikliği iradesi göstermiş olup belirlenen yeni isim kanunla yasaklanmış ya da izne tabi tutulmuş sözcükler içermemektedir.
Derneklerin tabi olduğu yasal düzenlemeler ile Bakanlığın hukuki görüşleri bütüncül olarak incelendiğinde, derneklerin genel kurul kararıyla amaç değişikliği ve/veya unvan değişikliği gerçekleştirmesinin yasaklanmadığı; aksine bu değişikliklerin gerçekleştirilmesine ilişkin usul ve esasların kamu eliyle belirlenmiş olduğu açıkça görülmektedir.
Yukarıda özetle açıklanan neden ve gerekçeler ışığında ve bir özel hukuk kişisi olan derneğimizin genel kurulunun iradesinin sakatlanmaması gerektiğinden yola çıkarak, ilgide kayıtlı yazıda belirtilen otuz (30) günlük sürenin hak düşürücü etkilerinin durdurulması ve aynı yazıda anılan idari işlemin geri alınarak tüzük değişikliğimizin onaylanması (…)
talep edilmiştir. Talebi müteakiben T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğünün Ankara Valiliğine hitaben **/**/2021 tarih *** sayılı yazısında
“(…) Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri çerçevesinde derneklerin tüzük değişikliği yapabileceği hüküm altına alınmış ve sadece bu değişikliğin hangi çoğunlukla gerçekleştirileceğine ilişkin bir sınırlama getirilmiştir. İlgili mevzuatta tüzük değişikliğinin içeriğine yönelik herhangi bir sınırlama hükmü bulunmamakta olup Valiliğiniz tarafından bahsi geçen tüzük değişikliğine ilişkin görüşünüzün yapılan açıklamalar ışığında tekrar değerlendirilmesi hususunda gereğini rica ederim.”
denilerek başvuru il idaresine sevk edilmiştir.
Sonuç
T.C. Ankara Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü, **/**/2021 tarih *** sayılı yazısıyla “(…) Ancak ilgi (b)’de kayıtlı başvurunuz üzerine tüzük üzerinde yapılan değerlendirme sonucunda tüzüğünüzün değiştirilen maddelerinin 5253 sayılı Dernekler Kanunu ve/veya 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve bu kanunlara atfen çıkarılmış Dernekler Yönetmeliği hükümlerine aykırı bir hususa rastlanmamıştır.” denilerek başvuru ile unvan ve amaçlara ilişkin tüzük değişikliği onaylanmıştır.