_

Değerlendirme Usul ve Esasları (Değerlendirme Metodolojisi)

1. CVILIS Danışmanlık Anonim Şirketi (“CVILIS Türkiye”) sivil toplum kuruluşları (STK) değerlendirmesi; kamuya açıklanan değerlendirme metodolojisine uygun ve kurumun tüm verileri dikkate alınarak sonuçlandırılır. CVILIS Türkiye değerlendirme metodolojisinde değişiklik oluştuğu zaman değişiklik nedenleriyle birlikte kamuya açıklanır.

2. CVILIS Türkiye; sivil toplum kuruluşları değerlendirme metodolojisini daima; yöntemini ise düzenli olarak bir ve üç yıllık dönemlerde geriye yönelik testleri de içerecek şekilde gözden geçirir.

3. CVILIS Türkiye sivil toplum kuruluşları değerlendirme sürecinin başlayabilmesi için asgari koşulları varsa düzenleyici kuruluşların mevzuatında belirtilen değerlendirme hizmet sözleşmesinin imzalanması ile başlar. Değerlendirme sözleşmesinin geçerli olabilmesi için bu sözleşmeye ek olarak mesleki sorumluluk sigortası yaptırılması ve sigorta poliçesine ilişkin ayrıştırıcı bilgilerin kurumsal internet sitesinde ilan edilmesi zorunludur.

4. Sivil toplum kuruluşları değerlendirme metodolojisinde, değerlendirilecek kurumun; kamu otoritesince onaylanmış yasal beyannameleri esas alınır.

5. CVILIS Türkiye görevlerini, herhangi bir etki ve baskı altında kalmadan yerine getirir. Kamuoyunda CVILIS Türkiye’nin görevlerini tam bir tarafsızlık içerisinde yerine getirdiği konusunda güven oluşturmasını, oluşturulan güvenin sürdürülmesini sağlamak üzere CVILIS Türkiye ve tüm personelinin uyacağı mesleki ve etik kurallar uygulanır. Etik kurallar, CVILIS Türkiye sivil toplum kuruluşları değerlendirme metodolojisinin temel unsurudur.

6. CVILIS Türkiye bilgi yetenek ve kadro olarak yeterli olmadığı işleri kabul etmez. Çalışma ekibini, değerlendirme sürecinin devamlılığı ve tarafsızlığını sağlayacak şekilde oluşturmak amacıyla insan kaynakları yönetmeliği işletilir. CVILIS Türkiye’de destek hizmetleri ve yan hizmetler grubu dışında çalışan personelin iş sözleşmesi yapması esastır.

7. CVILIS Türkiye, yerli ve yabancı tüm kuruluşların oluşturulan tüm değerlendirme notlarına eşit ve adil şekilde ulaşmalarını sağlamak amacıyla internet sitesini oluşturmuş (cvilis.com/tr) ve kullanıma sunmuştur.

8. CVILIS Türkiye değerlendirme sürecinde karşılaştığı risklerin izlenmesi ve kontrolünün sağlanması amacıyla iç denetim ve risk yönetim sistemlerine ilişkin esasları belirlemiş olup tüm personeli kapsayan bu yönetmelik, değerlendirme metodolojisinin ayrılmaz bir parçasıdır.

9. CVILIS Türkiye tarafından verilecek olan sivil toplum kuruluşları değerlendirme notları, CVILIS Türkiye analistlerinin yapmış olduğu çalışmalar ve öneriler sonucunda CVILIS Türkiye yönetimi tarafından sonuçlandırılır.

10. CVILIS Türkiye’de oluşturulan sivil toplum kuruluşları değerlendirme sistemi; analistler tarafından hazırlanan çalışma notları, ekleri, kurumlardan temin edilen bilgiler, analist önerilerini içeren rapor ve CVILIS Türkiye nihai raporu, dijital ortamda depolanıp arşivleme yönergesi esasları uyarınca saklanır.

11. CVILIS Türkiye talebe bağlı olmayan değerlendirmelerin usul ve ilkelerini açıklamış olup internet sitesi aracılığı ile kamuoyu ile paylaşmıştır.

12. CVILIS Türkiye, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 5253 sayılı Dernekler Kanunu ve 5737 sayılı Vakıflar Kanunu kapsamında kurularak faaliyet gösteren dernek, federasyon, konfederasyon, Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı sivil toplum kuruluşları ve yabancı kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ile yeni vakıflar ve tüzel kişiliği bulunmamakla birlikte bu kanunlara göre faaliyette bulunan üst kuruluş ve ağlar ya da ağ benzeri amaç birlikteliklerini sivil toplum kuruluşu olarak kabul etmektedir. İktisadi işletmesi bulunması nedeniyle tacir kabul edilen dernekler hariç olmak üzere tacirler, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na istinaden ticaret şirketi kabul edilen kooperatifler ile sendikalar, siyasi partiler, özel kanunla kurulmuş ve kamu tüzel kişiliğini haiz birlik ve odalar, sivil toplum kuruluşu olarak kabul edilmez.

Bu tanım ışığında:

  • “Sivil toplum kuruluşu” ya da “STK” ifadesi, yukarıdaki tanımda yer alan tüm yapıları;
  • “Dernekler Kanunu’na Tabi Kurumlar” ifadesi, dernek, federasyon, konfederasyon ve Türkiye’de faaliyette bulunan yabancı vakıfları;
  • “Vakıflar” ifadesi, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu kapsamında kurularak faaliyet gösteren yeni vakıfları,
  • “Tüzel Kişiliği Bulunmayan Sivil Girişimler” ifadesi ise Türkiye’de yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri uyarınca herhangi bir tüzel kişiliği bulunmamak ve başkaca bir tüzel kişiliğin ayrılmazı niteliği taşımamakla birlikte faaliyet gösteren ağ, platform, konsey gibi yapıları kapsar.

Yukarıdaki tanıma istinaden kurum şubeleri; lokal, yurt, yuva gibi eklentiler; iktisadi işletmeler ve bunların şubeleri ile sandıklar, tüzel kişiliği bulunmayan sivil girişimler olarak nitelendirilmez ve bunlara, ancak ayrılmazı oldukları kurum kapsamında hizmet sağlanabilir. Öte yandan mazbut ve mülhak vakıflar ile esnaf ve cemaat vakıfları, CVILIS Türkiye’nin hizmet verdiği kuruluşlar arasında yer almamaktadır.

13. CVILIS Türkiye’nin sivil toplum kuruluşları değerlendirmesi, sivil toplum kuruluşlarının yönetim yapılarının, yönetilme biçiminin, gönüllülüğün, üyelik ve menfaat sahipliğini ilgilendiren düzenlemelerin, tam anlamıyla şeffaf ve doğru bilgilendirmenin modern kurumsal yönetim ilkelerine uygun yürütülüp yürütülmediğini inceleyen ve tespite karşılık gelen bir notlandırma sağlayan sistemdir.

14. CVILIS Türkiye tarafından sivil toplum kuruluşları için oluşturulan bu değerlendirme metodolojisi; CVILIS Türkiye’nin üyesi, paydaşı ve/veya akreditasyonuna tabi olduğu ulusal ve uluslararası kuruluşların düzenlemeleri ile sivil toplum kuruluşlarının tabi oldukları mevzuat dikkate alınarak hazırlanmıştır. CVILIS Türkiye, sermaye piyasaları mevzuatı kapsamında herhangi bir derecelendirme faaliyetinde bulunmaz. 

15. CVILIS Türkiye, sivil toplum kuruluşları değerlendirmesini, European Criteria of Grant Management Capacity for Non-Governmentals (“EuroGMC”) ölçütlerini bire bir esas alan bir sistemle gerçekleştirmektedir.

16. EuroGMC ölçütleri uyarınca, tüm sivil toplum kuruluşlarının
a) Proje ve hibe yönetimi faaliyetleri (1) finansal planlama ve politikalar, (2) bütçe, (3) gelir kaynakları, (4) mali güvence ve (5) finansal sürdürülebilirlik olmak üzere beş ana başlık altında;
b) Tekil projeleri (1) proje politikaları, (2) planlama ve koordinasyon, (3) yürütme ve geliştirme ve (4) proje çıktıları olmak üzere dört ana başlıkta;
c) İşgücü yönetimi faaliyetleri ise (1) politika metinleri, (2) kariyer yönetimi, (3) sosyal haklar ve (4) işveren yükümlülükleri olmak üzere dört ana başlık altında analiz edilir.

17. EuroGMC ölçütleri uyarınca, Dernekler Kanunu’na tabi kuruluşların
a) Kurumsal yönetim faaliyetleri (1) üyeler, (2) kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, (3) paydaşlar, (4) kurum organları ve (5) dijitalleşme olmak üzere beş ana başlık altında;
b) Mevzuata uyumu (1) üyelik işlemleri, (2) genel kurul toplantıları, (3) faaliyetlerde uygunluk ve (4) gelir, gider ve kayıt esasları olmak üzere dört ana başlık altında altında analiz edilir.

18. EuroGMC ölçütleri uyarınca, yeni vakıfların
a) Kurumsal yönetim faaliyetleri (1) bağış yapanlar ve vakfedenler, (2) kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, (3) paydaşlar, (4) kurum organları ve (5) dijitalleşme olmak üzere beş ana başlık altında;
b) Mevzuata uyumu (1) toplantı ve bildirimler, (2) faaliyetlerde uygunluk ve (3) gelir, gider ve kayıt esasları olmak üzere üç ana başlık altında altında analiz edilir.

19. Sivil toplum kuruluşları değerlendirmesine dayanak oluşturan bilgi ve belgeler bu kuruluşlar için setler halinde hazırlanmıştır. Bilgi ve belge setleri STK ile sözleşmenin imzalanmasından sonra elektronik ortamda ilgili kuruluşa sunulur. Bilgi ve belge setlerinin STK tarafından yanıtlanma süreleri sözleşmede yer alır. Elektronik ortamında bilgi ve belge gönderimini sağlayamayan STK’lar için bilgi ve belgelerin aynı düzende basılı olarak gönderilmesine olanak tanınır.

20. Dernekler Kanunu’na tabi kuruluşlarının kurumsal yönetim değerlendirme çalışmaları kapsamında
a) Üyeler beş alt başlıkta,
b) Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık üç alt başlıkta,
c) Paydaşlar beş alt başlıkta,
d) Kurum Organları üç alt başlıkta,
e) Dijitalleşme üç alt başlıkta incelenmektedir.

21. Dernekler Kanunu’na tabi kuruluşlarının kurumsal yönetim değerlendirme çalışmaları kapsamında, üyeler (%25), kamuyu aydınlatma ve şeffaflık (%20), paydaşlar (%20), kurum organları (%25) ve dijitalleşme (%10) ağırlığında hesaplamaya dâhil edilmekte ve kurumsal yönetim notu belirlenmektedir.

22. Yeni vakıfların kurumsal yönetim değerlendirme çalışmaları kapsamında
a) Bağış Yapanlar ve Vakfedenler dört alt başlıkta,
b) Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık dört alt başlıkta,
c) Paydaşlar beş alt başlıkta,
d) Kurum Organları iki alt başlıkta,
e) Dijitalleşme üç alt başlıkta incelenmektedir.

23. Yeni vakıfların kurumsal yönetim değerlendirme çalışmaları kapsamında, bağış yapanlar ve vakfedenler (%25), kamuyu aydınlatma ve şeffaflık (%27), paydaşlar (%20), kurum organları (%18) ve dijitalleşme (%10) ağırlığında hesaplamaya dâhil edilmekte ve kurumsal yönetim notu belirlenmektedir.

24. Sivil toplum kuruluşlarının proje ve hibe yönetimi değerlendirme çalışmaları kapsamında, finansal planlama ve politikalar (%42,5), bütçe (%27,5), gelir kaynakları (%10), mali güvence (%7,5) ve finansal sürdürülebilirlik (%12,5) ağırlığında hesaplamaya dâhil edilmekte ve hibe yönetimi notu belirlenmektedir.

25. Sivil toplum kuruluşlarının tekil projelerine ilişkin değerlendirmeler kapsamında ise proje politikaları (%16), planlama ve koordinasyon (%36), yürütme ve geliştirme (%11) ve proje çıktıları (%37) ağırlığında hesaplamaya dâhil edilmekte ve tekil proje yönetimi notu belirlenmektedir.

26. Dernekler Kanunu’na tabi kuruluşlarının mevzuata uyum değerlendirme çalışmaları kapsamında, üyelik işlemleri (%4), genel kurul toplantıları (%26), faaliyetlerde uygunluk (%27) ve gelir, gider ve kayıt esasları (%43) ağırlığında hesaplamaya dâhil edilmekte ve mevzuata uyum notu belirlenmektedir.

27. Yeni vakıfların mevzuata uyum değerlendirme çalışmaları kapsamında, toplantı ve bildirimler (%30), faaliyetlerde uygunluk (%33) ve gelir, gider ve kayıt esasları (%37) ağırlığında hesaplamaya dâhil edilmekte ve mevzuata uyum notu belirlenmektedir.

28. Sivil toplum kuruluşlarının işgücü yönetimi değerlendirme çalışmaları kapsamında, politika metinleri (%12), kariyer yönetimi (%12), sosyal haklar (%40) ve işveren yükümlülükleri (%36) ağırlığında hesaplamaya dâhil edilmekte ve işgücü yönetimi notu belirlenmektedir.