CVILIS Türkiye, sivil toplum kuruluşları değerlendirmesini, European Criteria of Grant Management Capacity for Non-Governmentals (“EuroGMC”) ölçütlerini bire bir esas alan bir sistemle gerçekleştirmektedir. EuroGMC ilkeleri, Sivil Toplumda Kurumsal Yönetim ve Derecelendirme Derneği ile CVILIS’in ortak çalışması ile Türkiye koşullarına uyarlanmıştır ve sayfada ilan edilen içeriğin telifi, uyarlayıcı kuruluşların ortak fikri mülkiyetindedir.
1.1. Üyelik başvuruları yazılı olarak yapılmalıdır.
1.2. Üyelik başvuruları yönetim kurulunca en çok otuz gün içinde karara bağlanmış olmalıdır.
1.3. Üyelik başvuru sonuçları başvuru sahibine yazılı olarak bildirilmiş olmalıdır.
1.4. Üyeliğe kabul edilenler ile üyeliği sona erenlerin adı, soyadı, doğum tarihi ve kimlik numarası, üyeliğe kabul edilme veya sona erme tarihinden kırk beş gün içinde kurum merkezinin bulunduğu sivil toplumla ilişkiler birimine bildirilmiş olmalıdır.
2.1. Kurum olağan genel kurul toplantısını, yönetim kurulu tarafından alınacak karara istinaden, yönetim kurulunun çağrısı üzerine ve tüzüğünde belirtilen zamanda yapmış olmalıdır.
2.2. Yönetim kurulu, kurum tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesini (hazirun listesi) düzenlemiş olmalıdır.
2.3. Genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin tamamına hazirun listesinde yer verilmiş olmalıdır.
2.4. Genel kurula katılma hakkı bulunan üyeler; ilk toplantıdan en az on beş gün önce ve aşağıdaki usullerden en az ikisinin gerçekleştirilmesiyle toplantıya çağrılmış olmalıdır:
- Gazete ilanı veya mahalli yayın araçları
- Kurumun internet sitesi
- Üyelere yazılı bildirim
- Üyelere e-posta ile bildirim
- Üyelere kısa mesaj servisi ile bildirim
2.5. Genel kurul toplantı çağrısında, çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamamışsa ikinci toplantının hangi gün, saat ve yerde yapılacağı da belirtilmiş olmalıdır.
2.6. Genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesi toplantı yerinde hazır bulundurulmuş olmalıdır.
2.7. Toplantı yerine girecek üyelerin resmi makamlarca verilmiş kimlik belgeleri, yönetim kurulu üyeleri veya yönetim kurulunca görevlendirilecek görevliler tarafından kontrol edilmiş olmalıdır.
2.8. Toplantıda toplantı yeter sayısı sağlanmış olmalıdır.
2.9. Açılıştan sonra toplantıyı yönetmek üzere bir başkan ve yeteri kadar başkan vekili ile yazman seçilerek divan heyeti oluşturulmuş olmalıdır.
2.10. Üst kuruluşlara üye olan kurumların genel kurullarında, bu kuruluşlarda temsil edilmek üzere temsilci üyeler seçilmelidir; üst kuruluşlara üyeliği bulunmayan kurumların genel kurul toplantılarında ise bu husus üyelere ilanen duyurulmalıdır.
2.11. Olağan veya olağanüstü genel kurul toplantılarını izleyen kırk beş gün içinde, yönetim ve denetim kurulları ile diğer organlara seçilen asıl ve yedek üyeleri içeren ve Dernekler Yönetmeliği’nin ekinde örneği bulunan genel kurul sonuç bildirimi, mülki idare amirliğine; şubeler tarafından ayrıca genel merkezlerine bildirilmiş olmalıdır. Federasyon ve konfederasyonlar, temsilcilik dışında her ne ad altında olursa olsun başka bir örgüt kuramaz. Genel kurul toplantısında tüzük değişikliği yapılmış olması halinde genel kurul toplantı tutanağı, tüzüğün değişen maddelerinin eski ve yeni şekli, her sayfası yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca imzalanmış kurum tüzüğünün son şekli, tüzük değişikliğinin yapıldığı genel kurul toplantısını izleyen kırk beş gün içinde mülki idare amirliğine verilmiş olmalıdır.
2.12. Genel kurulun olağan veya olağanüstü toplantıya çağrılması ile ilgili diğer konularda, Türk Medeni Kanunu, Dernekler Yönetmeliği ve kurum tüzüğünde bulunan diğer hükümlere uyulmuş olmalıdır.
3.1. Tüzüğünde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları dışında faaliyette bulunmamış olmalıdır.
3.2. Anayasa ve kanunlarla açıkça yasaklanan amaçları veya konusu suç teşkil eden fiilleri gerçekleştirmek amacıyla faaliyette bulunmamış olmalıdır.
3.3. Askerliğe, millî savunma ve genel kolluk hizmetlerine hazırlayıcı öğretim ve eğitim faaliyetlerinde bulunulmamalıdır.
3.4. Söz konusu faaliyetleri gerçekleştirmek üzere kamp veya eğitim yerleri açılmamış olmalıdır.
3.5. Kurum üyeleri için özel kıyafet veya üniforma kullanılmamalıdır.
3.6. Kurumun yönetim kurulu başkanı tarafından her takvim yılının ilk dört ayı içinde bir önceki yıla ilişkin kurum beyannamesi mülki idare amirliğine verilmelidir.
3.7. Yıllık kurum beyannameleri gerçeği yansıtmalı, kurum kayıtlarıyla karşılaştırıldığında herhangi bir tutarsızlık bulunmamalıdır.
3.8. Kurumun ticari faaliyeti varsa bu faaliyetle ilgili Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri gereğince kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirilmiş olmalıdır.
3.9. Kurumda ve varsa kurum lokalinde, iktisadi işletmesinde veya diğer tesislerinde (yurt, kreş, pansiyon vb.) ücretli olarak çalıştırdığı personeline ait prim ve vergiler ilgili kurumlara yatırılmış olmalıdır.
3.10. Kurum iktisadi işletmesinin iş ve işlemleri ilgili mevzuat çerçevesinde yürütülmelidir.
3.11. Kuşkuya yer bırakmayacak şekilde bağış niteliği taşıyan işlemler dışında elde edilen, kurumun fiziki ya da internet adresinden ayrılarak gerçekleştirilen veya icaba davet iradesi kurum ya da temsilcileri tarafından ortaya konmakla birlikte ticari gelir niteliği dışında kalan her nevi gelirler, yardım toplama mevzuatına tabiidir. Bunların tahsili için yardım toplama izni alınmış olunmalıdır.
3.12. Makbuzla, belirli yerlere kutu koymak veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tâbi tutmuş sistemler kullanmak suretiyle, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak yardım toplama şekillerinde yardım toplama faaliyetine ilişkin giderler, kurumun yıllık brüt gelirinin yüzde onunu; eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler tertipleyerek, sergiler açarak, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenleyerek yardım toplama şekillerinde ise yardım toplama faaliyetine ilişkin giderler, kurumun yıllık brüt gelirinin yüzde kırkını geçmemelidir.
3.13. Kurumun denetim kurulu tarafından yapılan denetimler ile diğer iç denetim birimleri ya da bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılan denetimlerde ortaya konmuş olan tenkit ve işlemler ile tavsiye olunan konular yerine getirilmiş olmalıdır.
3.14. Organlarda görev alanların kesişimi bulunmamalıdır.
3.15. Kurumun ücretli çalışanları yönetim kurulu kararı ile göreve başlatılmalı ve gerektiğinde görevlerine aynı usulle son verilmelidir.
3.16. Kurumun, yıllık teminat limiti son (tamamlanmış) hesap dönemindeki toplam bütçenin asgari yüzde yetmişi oranında belirlenmiş yönetici sorumluluk sigortası bulunmalıdır.
3.17. Kurum unvanında izne tabi sözcük kullanılıyor ise yasal izin alınmış olmalıdır. Kurumun yasal unvanında yer almamakla birlikte jenerik isminde ya da tanındığı unvanda bu sözcüklere yer veriliyor ise marka tescili ya da uluslararası isim kullanma sözleşmesi gibi koruyucu hak sahipliği belgesi bulunmalıdır.
3.18. Kurum, Dernekler Kanunu’nun 29. maddesinde yasaklanan ad, işaret ve sembolleri kullanma yasağına uymuş olmalıdır.
3.19. Kurum yerleşim yerinde yapılan değişiklikler kırk beş günlük yasal süre içerisinde mülki idare amirliğine bildirilmiş olmalıdır.
3.20. Kurum organlarında meydana gelen değişiklikler kırk beş günlük yasal süresi içerisinde mülki idare amirliğine bildirilmiş olmalıdır.
3.21. Yönetim kurulu kararı ile temsilci olarak görevlendirilen kişi veya kişiler, temsilcilik adresini ilgili yerin mülki idare amirliğine yazılı olarak bildirmiş olmalıdır.
3.22. Yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan alınan ayni ve nakdi yardım ve bağışlar, alımdan önce ilgili yerin mülki idare amirliğine yazılı olarak bildirmiş olmalıdır.
3.23. Yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlara yapılan ayni ve nakdi yardım ve bağışlar, gerçekleştirilmeden önce yurt dışına yardımda bulunma bildirimiyle ve gerçekleştirildikten sonra faaliyete ilişkin sonuç bildirimiyle ilgili yerin mülki idare amirliğine yazılı olarak bildirmiş olmalıdır.
3.24. Kurum tüzüğü ile varsa kurumun yetkili organı tarafından çıkarılan yönetmelik ve benzeri alt düzenleyici işlemlerde yer alan diğer hükümlere uyulmuş olmalıdır.
3.25. Kurumun, aklama suçunun düzenlendiği 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 282. maddesine, 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’a ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’na aykırı faaliyetleri bulunmamalıdır.
3.26. Kurumun taşınır ya da taşınmaz mallarına ilişkin bildirim, yıllık kurum beyannamesinde edinim şekli, tarihi, sicilden silinme tarihi, sicilden silinme gerekçesi gibi hususlarda tutarlılıkla beyan edilmelidir.
4.1. Karar defterine yönetim kurulu kararları tarih ve numara sırasına göre yazılmış olmalıdır.
4.2. Karar yeter sayısına uyularak alınan kararlar toplantıya katılan üyelerce imzalanmış olmalıdır.
4.3. Üye kayıt defterine üyelerin kimlik bilgileri, kuruma giriş ve çıkış tarihleri işlenmiş olmalıdır.
4.4. Evrak kayıt defterine gelen ve giden evraklar tarih ve sıra numarası ile kaydedilmiş olmalıdır.
4.5. Gelen evrakın asılları, giden evrakın suretleri ve elektronik posta yoluyla gelen veya giden evrakın çıktısı alınmak suretiyle dosyada saklanmış olmalıdır.
4.6. İşletme hesabı defterine kurum adına alınan gelirler ve yapılan giderler açık ve düzenli olarak işlenmiş olmalıdır. Bilanço esasına göre hesap tutan kurumlar için yevmiye defteri ve büyük defterin tutulma usulü ile kayıt şekli Vergi Usul Kanunu ile bu Kanunun Hazine ve Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri esaslarına göre yapılmış olmalıdır.
4.7. Tutulması zorunlu olan defterler, kullanmaya başlamadan önce notere veya il sivil toplumla ilişkiler müdürlüğüne onaylatılmış olmalıdır.
4.8. Tutulması zorunlu olan defter, belge ve bunlarla ilgili dosyalar düzenli olarak tutulmuş ve muhafaza edilmiş olmalıdır.
4.9. Defter ve belgelerin okunamayacak hale gelmesi veya kaybolması halinde, öğrenme tarihinden itibaren on beş gün içinde kurum merkezinin bulunduğu yerin yetkili mahkemesine başvurularak zayi belgesi alınmış olmalıdır.
4.10. Kurum harcamaları kurumun amacına uygun olarak, kurum tüzüğü ve yönetim kurulu kararlarına istinaden yapılmış olmalıdır.
4.11. Harcama belgeleri Dernekler Yönetmeliğinde öngörülen fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu, gider pusulası ve gider makbuzu ile yapılmış olmalıdır.
4.12. Kurum tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılan bedelsiz mal ve hizmet teslimleri için Ayni Yardım Teslim Belgesi; kişi, kurum veya kuruluşlar tarafından kuruma yapılan bedelsiz mal ve hizmet teslimleri için ise Ayni Bağış Alındı Belgesi düzenlenmiş olmalıdır.
4.13. Kurum tarafından kullanılan alındı, harcama belgeleri; özel kanunlarında belirtilen süreler saklı kalmak üzere, düzenli olarak beş yıl süreyle saklanmış olmalıdır.
4.14. İşletme hesabına göre defter tutuluyorsa yılsonlarında İşletme Hesabı Tablosu düzenlenerek bu tablo İşletme Hesabı Defterine; bilanço esasına göre defter tutuluyorsa Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği esaslarını dikkate alınarak bilanço ve gelir tablosu düzenlenip basılmış olmalıdır.
4.15. Kurumun gelir ve gider kayıtlarına ve bunlara ilişkin belgelere göre; dönem içindeki gelir ve giderler, önceki dönemden devir, banka, kasa, varsa borç ve alacak ve benzeri ile ilgili hesaplar arasında mutabakat olmalıdır.
4.16. Düzenlilik arz eden kongre, sempozyum, kermes, yemek, pazar, stant, el işi ve benzeri sunumlardan elde edilen gelirler bağış olarak tahsil edilmemeli ve arızi gelir ya da iktisadi işletme geliri olarak kaydedilmelidir.
4.17. Kurum basılı alındı belgesi kullanıyor olmalıdır. Basılı alındı belgesi kullanmayan kurumlar için elektronik alındı belgesi sistemi kullanılmalı veya istisnasız tüm gelirler bankalar aracılığıyla tahsil edilmelidir.
4.18. Kurum tarafından bastırılan alındı belgesi ciltleri usulüne uygun olarak bastırılmış olmalı; elektronik alındı belgeleri için güvenli dijital saklama yöntemleri tercih edilmelidir.
4.19. Matbaadan teslim alınma sırasında alındı belgeleri, cilt seri ve sıra numarası ile başka herhangi bir yerinde hatası bulunup bulunmadığı sayman üye tarafından kontrol edilerek bir tutanakla teslim alınmış olmalıdır. Elektronik alındı belgesi kullanan kurumlar için DERBİS üzerinden yapılan işlem yetkilendirmesinde yönetim kurulu kararı dayanağı bulunmalıdır.
4.20. Basılı alındı belgelerinin özgün nüshaları ile elektronik alındı belgelerine erişim yetkisi eski ve yeni saymanlar arasında bir tutanak ile devir teslim yapılmış olmalıdır.
4.21. Alındı belgeleri, mevzuatta istisna sayılanlar haricinde yönetim kurulu kararı ile yetki verilen kişilerce düzenlenmiş olmalıdır.
4.22. Yetki belgesinin süresinin bitmesi veya adına yetki belgesi düzenlenen kişi veya kişilerin görevinden ayrılması, ölümü, görevine son verilmesi gibi hallerde, verilmiş olan yetki belgeleri yönetim kuruluna bir hafta içerisinde teslim edilmiş olmalıdır.
4.23. Kurum adına gelir tahsil etmeye yetkili olan kişiler, tahsil ettikleri paraları otuz gün içinde kurumun saymanına ve banka hesabına yatırmış olmalıdır.
4.24. Alındı belgeleri Dernekler Yönetmeliği Ek-17’de belirtilen şekilde doldurulması zorunlu alanları (bağışçının adı, soyadı, T.C. kimlik numarası; bağışçı tüzel kişi ise vergi kimlik numarası, bağış tutarı, parayı tahsil edenin adı soyadı ve imzası) içermelidir.
4.25. Kurumun yurt dışından aldığı nakdi yardımlar, bankalar aracılığıyla alınmış olmalıdır. İlgili hesap döneminde yurt dışından yardım alınmamış olması halinde durum faaliyet raporu, internet sitesi ve benzeri aydınlatma mecraları üzerinden üyelere duyurulmalıdır.
4.26. Kamu yararına çalışma niteliği bulunan kurumların yönetici ve denetçileri ile dernek şubelerinin başkanları 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu’nun 6 ve 7. maddeleri ile Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmeliğin 9 ve 11. maddelerinde belirtilen sürelerde mal bildiriminde bulunmuş olmalıdır. Kamu yararına çalışma niteliği bulunmayan kurumlarda ise bu bildirimin içerikleri, denetim kurulu üyelerinin erişimine açık olarak muhafaza edilmelidir.
4.27. Kurum tüzüğünde belirtilen borçlanma usulleri ile ilgili hükümlere uyulmuş olmalıdır.
4.28. Kurum organ üyelerine ücret, ödenek, yolluk vb. ödemeler genel kurul kararıyla yapılmalıdır.